Voorzitter,
Zo’n anderhalf jaar geleden is onder het motto “Tiel in Balans” de nieuwe collegeperiode van start gegaan. Uitgangspunt hierbij is een realistisch coalitieakkoord met een gezond financieel meerjarenperspectief. Al spoedig bleek dat door financiële tegenvallers en lagere inkomsten vanuit de Rijksoverheid het meerjarenperspectief negatief moest worden bijgesteld. Met vereende krachten, zoals bijvoorbeeld met een Raadswerkgroep Bezuinigingen, is het het college gelukt om de Raad, in ieder geval de twee komende jaren, een sluitende begroting te presenteren. De huidige situatie vraagt wel van ons, als Raad, om keuzes te maken. In juni hebben wij als Raad de Toekomstvisie van Tiel omarmd. Bij het maken van deze keuzes zullen wij dus steeds moeten beseffen dat we Tiel weer “In Evenwicht” willen brengen. De VVD is een realistische partij, wij staan voor een gezonde financiële Tielse huishouding en beseffen dat de maatregelen die we nu zullen moeten nemen “pijn” zullen doen bij onze inwoners. Willen we Tiel die eigentijdse, kleurrijke Hanzestad laten blijven waar het goed wonen, werken en recreëren is, dan is het gegeven de huidige, financiële situatie, onvermijdelijk dat we moeten bezuinigen. En helaas moeten we ook besluiten tot een lastenverzwaring.
In Tiel moet elke inwoner en bezoeker zich veilig kunnen voelen. Wij maken ons dan ook grote zorgen om de risico’s die het college benoemt in het gehele programma Veiligheid waar het gaat om de capaciteit en financiën. Het kan en mag niet zo zijn dat, bijvoorbeeld de verkeersveiligheid rondom scholen, overlast gevende jeugd en criminele netwerken, niet naar behoren kan worden aangepakt door te weinig financiële middelen en capaciteit. Inmiddels beschikt Tiel over voldoende wijkagenten, maar deze dienders worden ook ingezet voor andere taken dan waar de agenten mee bezig zouden moeten zijn; dus minder blauw op straat. Dit verhoogt het gevoel van veiligheid zeker niet. Het recente nieuws dat er uit Oost – Nederland 150 man van de politie naar Amsterdam moet om daar orde op zaken te stellen, hebben wij met ontzetting gelezen. Hier gaat Tiel ongetwijfeld ook last van krijgen. Daar kwam het bericht over het sluiten van het cellencomplex in Tiel nog bovenop. De VVD maakt zich grote zorgen. In onze stad is de criminaliteit veel te hoog. Als je dit dan leest en hoort slaat de angst je om het hart. Wij vragen het college om zo snel mogelijk met een uitgewerkt voorstel naar de Raad toe te komen hoe u, met deze voor de inwoners belangrijke onderwerpen, denkt om te gaan. Het verplaatsen van de coffeeshops uit de binnenstad heeft wat de VVD betreft hoge prioriteit en wij zien een notitie hierover waarin aangegeven staat op welke manier het college dit denkt op te pakken met belangstelling tegemoet.
In Tiel is ruim 16% van onze inwoners laaggeletterd. Gelukkig zijn er diverse instanties en initiatieven om deze mensen te helpen zodat zij kunnen lezen en schrijven en daarmee volwaardig kunnen deelnemen aan de huidige samenleving. Jaarlijks komt dit onderwerp terug in de begroting. De VVD zou graag willen weten wat de effecten zijn van de inspanningen van al deze organisaties. Is het college op de hoogte van de resultaten en is er een overzicht van degenen die zich hiermee bezighouden, zodat dubbelingen, die kunnen ontstaan door versnippering van organisaties, en dus dubbele kosten, worden vermeden?
Tiel heeft een tekort aan woningen. Wij hebben het laagste percentage koopwoningen en het hoogste percentage huurwoningen in de regio. Hiernaast is de te verwachten groei aan woningen tot 2050 lager dan gemiddeld. In de door de Raad vastgestelde Woonvisie zijn de lijnen uitgezet om te komen tot een levendige stad waar mensen zich thuis voelen. De VVD vindt het belangrijk dat er op korte termijn meer woningen worden gebouwd voor de hogere inkomensgroepen, dit is noodzakelijk voor het behoud van onze mooie voorzieningen. Een voorwaarde hiervoor is dat de infrastructuur en de bereikbaarheid op orde zijn. Inmiddels is er voor starters op de woningmarkt de zogenaamde Starterslening in Tiel, de VVD heeft vernomen dat hier inmiddels gebruik van wordt gemaakt, dat is positief nieuws.
Een aantal inwoners zit op dit moment klem op de woningmarkt. Mensen die met spoed, tijdelijk, een woning nodig hebben maar niet in aanmerking komen voor een urgentie op de lijst van woningzoekers; ze worden spoedzoekers genoemd. In de woonvisie wordt al aangegeven dat onze gemeente, mocht de krapte op de huurmarkt toenemen, zij voornemens is de mogelijkheden rondom Flexwonen te onderzoeken. De Tweede Kamer heeft inmiddels een motie aangenomen waarbij de regering is gevraagd om 15.000 Flexwoningen te faciliteren. De minister is hierop ingegaan en inmiddels is er een Pilotregeling Flexwoningen in het leven geroepen. De VVD vindt dat Tiel hier ook aan mee zou moeten doen en wij dienen hierover, samen met PvdA, CU, Pro Tiel, CDA, Kleurrijk en PvdB een motie in.
In 2021 krijgen we te maken met de Omgevingswet, een gigantische operatie die veel werk, inzet en geld vraagt. U geeft in de begroting aan goed op weg te zijn, de VVD vraagt zich wel af of het incidentele budget van 205.000 euro wel voldoende is.
Onze financiële positie is niet sterk. Tiel maakt een moeilijke tijd door. Dit wordt mede veroorzaakt door, en dat is geen nieuws, de tekorten in de Jeugdzorg en de vele budgetoverschrijdingen van Gemeenschappelijke Regelingen waar Tiel deel aan neemt. De VVD vindt dat Gemeenschappelijke Regelingen op zijn minst de morele verplichting moeten hebben om er alles aan te doen om binnen de in hun begroting geraamde budgetten te blijven. Te gemakkelijk wordt door de GR-en de rekening voor overschrijdingen bij de gemeenten gelegd.
De VVD is oprecht blij met de voortvarende start van dit college waarmee zij de financiële problemen wil oplossen. Grote inspanningen zijn verricht om, samen met de raadswerkgroep bezuinigingen, te komen tot een evenwichtig voorstel. Voor de eerste jaren ligt er een sluitende begroting. De VVD gaat ervan uit dat, door de roep om hulp aan het Rijk van gemeenten in ons hele land, er in de komende jaren meer geld vanuit de Rijksoverheid naar de gemeenten komt zodat de huidige tekorten in de jaren 2022 en 2023 kunnen worden opgelost zonder dat er extra hoeft te worden bezuinigd of de lasten verhoogd.
Een gemeente heeft niet veel instrumenten om zelf gelden te genereren. Één van die instrumenten is echter wel het verkrijgen van subsidies. Daar is specifieke kennis voor nodig, vooral het verkrijgen van Europese subsidies is geen sinecure. De VVD vindt dat de gemeente daar een gespecialiseerd subsidioloog voor in moet schakelen, die alleen kosten in rekening brengt, en dat ook nog, bij gebleken resultaat gemaximeerd, daarom dienen wij samen met PvdB, CDA, Pro Tiel, CU, Kleurrijk en PvdA een motie in.
Voorzitter, in de hele begroting, maar ook in de voortgangsrapportage hebben we kunnen lezen dat er capaciteitstekorten bij het ambtelijk apparaat zijn, waardoor er problemen kunnen ontstaan. Wil een gemeente slagvaardig zijn, het werk naar behoren kunnen uitvoeren, plannen voor de toekomst ontwikkelen en zijn inwoners goed bedienen is een bedrijfsvoering organisatie waar voldoende mensen met de juiste kennis en capaciteiten aanwezig zijn een must. Wij dienen ons ook te realiseren dat een slagvaardige organisatie geld kost, de VVD is zich daar terdege van bewust. In het coalitieakkoord is extra geïnvesteerd om de organisatie op orde te krijgen, de VVD verwacht op zeer korte termijn een notitie met de huidige stand van zaken waar nadrukkelijk de knelpunten in worden benoemd, en waar een toekomstvisie in verweven is.
Voorzitter, naast bezuinigen, wat helaas noodzakelijk is, zien wij ruimte voor investeringen. Wij willen er immers voor zorgen dat Tiel een aantrekkelijke en vitale gemeente blijft. Initiëren op nieuwe ontwikkelingen, investeren in de toekomst zoals ook het Berenschot rapport “Toekomstvisie Tiel” aangeeft is daarvoor noodzakelijk, een investeringsagenda zal moeten worden opgesteld. Om de beoogde doelen en investeringen te kunnen bereiken zal de VVD instemmen met het extra verhogen van de OZB, waardoor er een investeringsfonds kan worden gecreëerd van 225.000 per jaar. De VVD geeft, als het om investeringen gaat, prioriteit aan het tweede gedeelte van de Waalkade en de westelijke uitvalsweg Passewaaij.
Tot zover in eerste termijn,
A.E.L. Duquesnoy – van den Heuvel
Fractievoorzitter VVD Tiel